Yangın merdivenleri, bir binada güvenli tahliye sisteminin en önemli parçalarından biridir. Ancak piyasada birçok farklı yangın merdiveni tipi ve modeli bulunması, bina sahiplerinin doğru tercihi yapmasını zorlaştırabilir. 2025 yılı itibarıyla yürürlükte olan yeni yönetmeliklerle birlikte hem yapı türüne uygunluk hem de sertifikasyon gibi kriterler daha da önem kazanmıştır.

Bu yazıda, bir yangın güvenliği uzmanının gözünden “yangın merdiveni seçerken nelere dikkat edilmeli” sorusunun yanıtlarını, güncel teknik kriterleri, yasal süreçleri ve sık yapılan hataları adım adım inceleyeceğiz.

Bina Tipine Uygun Merdiven Seçimi

Yangın merdiveni seçimi yapılırken ilk dikkat edilmesi gereken unsur, yapının kullanım amacı ve yüksekliğidir. Aşağıda bazı temel bina türleri için uygun merdiven önerilerini bulabilirsiniz:

• Konut Binaları (3–8 kat): Dairesel (spiral) merdivenler yeterli olabilir. Ancak 2025 sonrası ruhsatlanan projelerde düz kollu “Z tipi” merdiven kullanılması önerilir.
• Yüksek Yapılar (8+ kat): Z tipi düz kollu yangın merdivenleri zorunludur. Dönüşlü ve dinlenme sahanlıklı yapı gerekir.
• Okullar, yurtlar, hastaneler: Tekerlekli sandalye ve sedye geçişine uygun genişlikte merdiven sistemleri şarttır.
• Endüstriyel Tesisler: Açık, paslanmaz, geniş geçişli acil tahliye yolları gerekir.

🔍 Uzman önerisi: Binanızı yapı sınıfına göre analiz ettirin ve yerinde keşif raporu alın. Her yapıya aynı sistem uygulanamaz.

Yönetmeliğe Uygunluk ve Sertifikalar

Yangın merdiveni seçerken yalnızca fiyat odaklı düşünülmemeli. Ürünün ve montaj sürecinin yönetmeliğe tam uyumlu olması hayati önem taşır.

📋 Gerekli belgeler ve kontroller:

• Yangın merdiveni projesinin belediyeye sunulması
• TS EN 1634-1 ve CE belgeli yangın kapıları
• TSE belgeli malzeme sertifikaları
• Belediye ruhsat kontrolünden geçmiş çizimler
• İtfaiye denetim onayı ve yerinde kontrol tutanağı

🛑 Belgesiz yapılan merdiven sistemleri sigorta kapsamı dışında kalabilir!

Kullanılan Malzeme Kalitesi

Merdivenin üretiminde kullanılan malzeme, sistemin yangına karşı direncini ve uzun ömürlü kullanımını doğrudan etkiler. Kalitesiz ya da uygun olmayan malzeme, zamanla paslanma, bükülme, gevşeme gibi tehlikeler oluşturur.

En yaygın kullanılan malzeme türleri:

Malzeme Türü	Avantajları	Dezavantajları
Galvanizli Çelik	Yüksek dayanıklılık, paslanmaz	Maliyetlidir
DKP Sac	Ekonomik, kolay işlenebilir	Uzun vadede pas yapabilir
Alüminyum	Hafif, estetik, modern	Yangın dayanımı sınırlı olabilir
Kompozit Malzeme	Isı izolasyonu yüksek, şık	Fiyatı yüksektir

✅ Uzman tavsiyesi: Galvanizli çelik veya TS EN 1363’e uygun yangın dayanımlı çelik kullanın.

Merdiven Proje Onayı ve Ruhsat Süreci

Yeni bir bina inşa ediyorsanız, yangın merdiveni çizimleri belediyeye sunulacak mimari projeye dahil edilmek zorundadır. Onay sürecinde dikkat edilen başlıca kriterler:

• Kaçış mesafesi ve tahliye süresi
• Merdiven tipi ve yerleşim doğruluğu
• Katlar arası erişim ve dönüş sahanlıkları
• Giriş ve çıkış yönleri
• Duman tahliye sistemleri

📌 Bu aşamada yangın danışmanı mimar veya mühendisle çalışmak ruhsat sürecinizi hızlandırır.

Gerçek Hayattan Örnek: Yanlış Merdiven Seçiminin Sonuçları

2023 yılında İstanbul’da 10 katlı bir apartmanda yaşanan yangında, dairesel merdiven kullanımı nedeniyle yaşlı bir bina sakini tahliye edilemedi. Merdiven eğiminin fazla, basamakların dar olması sebebiyle itfaiye ekipleri zor anlar yaşadı.

🧯 Sonuç: Merdiven yönetmeliğe uygun olsaydı, olayda yaralanma olmayabilirdi. Bu örnek, merdiven seçiminin hayati önemini ortaya koyuyor.

Teknik Özellikler ve Detaylar

Yangın merdiveni yönetmeliğine göre uyulması gereken bazı ölçü ve kriterler:

• Merdiven Genişliği: Min. 110 cm
• Basamak Derinliği: Min. 26 cm
• Basamak Yüksekliği: Max. 17 cm
• Sahanlık Alanı: En az 1 metrekare
• Korkuluk Yüksekliği: Min. 90 cm
• Merdiven Açısı: 30°–35° arası önerilir
• Acil aydınlatma ve yön levhaları zorunlu

Erişilebilirlik ve Engelli Uyumlu Merdivenler

Kamu yapılarında ve yüksek katlı konutlarda engelli bireylerin tahliyesi için uygun yangın merdiveni sistemleri kurulmalı:

• Yüzey kaymaz malzemeden yapılmalı
• Rampa alternatifi varsa uygun eğim kullanılmalı
• Otomatik kapılar ve sesli yönlendirme sistemleri eklenmeli
• Sedye taşıma sahanlıkları yer almalı

🚪 Panik bar mekanizmalı kapılar, kapalı kalması gereken yangın kapılarının içeriden kolayca açılmasını sağlar.

Sigorta Şirketleri Yangın Merdivenini Nasıl Değerlendiriyor?

Bina sigortası yaptırırken yangın merdiveni olup olmadığı ve yönetmeliğe uygunluğu doğrudan fiyatları etkiler. Eksik veya standart dışı sistemler:

• Poliçeyi geçersiz kılabilir
• Hasar ödemesini düşürebilir
• Risk primlerini yükseltebilir

✅ Sigorta sürecinde yangın merdiveni belgelendirmesini mutlaka paylaşın.

❓ Sık Sorulan Sorular

📌 Her binada yangın merdiveni zorunlu mu?
➡️ 4 kat ve üzeri tüm yapılarda zorunludur. Kamuya açık yerlerde ayrıca değerlendirme yapılır.

📌 Yangın merdiveni camla çevrili olabilir mi?
➡️ Özel yangına dayanıklı cam kullanılabilir. Ancak doğal havalandırma sağlanmalıdır.

📌 Yangın merdiveninin bakım süresi ne kadar?
➡️ Her yıl en az 1 defa kontrol edilmelidir. Duman tahliyesi ve aydınlatmalar test edilmelidir.

Bilinçli Seçim Hayat Kurtarır

Yangın merdiveni yalnızca bir yapı elemanı değil; doğru seçildiğinde hayat kurtaran bir sistemdir. Fiyat değil güvenlik odaklı hareket edilmeli, teknik ve yasal süreçler eksiksiz tamamlanmalıdır.

Unutmayın: Her binaya özel doğru çözüm vardır — yeter ki işin uzmanıyla çalışın.