Bir yangınla karşılaştığınızda saniyeler içinde doğru kararı vermeniz gerekir. Ancak en kritik nokta şudur: Her yangına her yangın tüpüyle müdahale edilemez. Yanlış tüp seçimi yangını söndürmek bir yana, büyümesine bile sebep olabilir.

Bu yazımızda farklı yangın sınıflarını (A, B, C, D, F) ve her birine uygun yangın söndürücü türlerini detaylıca inceliyoruz. Ev, ofis, araç, fabrika gibi farklı alanlarda hangi yangın tüpü kullanılmalı sorusuna net yanıtlar sunuyoruz.

Yangın Sınıfları Nelerdir?

Yangınlar, yanan maddenin türüne göre sınıflandırılır. Bu sınıflar doğru söndürme maddesinin seçimi açısından kritik öneme sahiptir.

Sınıf	Yangın Türü	Örnek
A	Katı maddeler (kağıt, tahta, kumaş)	Ev yangını, ofis mobilyaları
B	Yanıcı sıvılar (benzin, tiner, alkol)	Araç yangını, atölyeler
C	Gazlar (doğalgaz, LPG, asetilen)	Endüstriyel mutfaklar
D	Metal yangınları (sodyum, magnezyum, titanyum)	Otomotiv ve üretim tesisleri
F	Pişirme yağları ve kızgın yağ yangınları	Endüstriyel ve ev mutfakları

2025 Türkiye Yangın Güvenliği Yönetmeliği’ne göre yangın risk analizi yapılırken bu sınıflandırmalar esas alınmalıdır.

Yangın Tüpü Çeşitleri ve Kullanım Alanları

Her yangın sınıfı için özel olarak üretilmiş yangın söndürücü çeşitleri mevcuttur. En yaygın 5 yangın tüpü türü şunlardır:

1. Kuru Kimyevi Tozlu (ABC) Tüp

🔹 Uygun olduğu yangın sınıfı: A, B, C
🔸 Kullanım alanı: Ev, ofis, araç, kamu binaları

Kuru kimyevi toz, yanan yüzeyin oksijenle temasını keserek söndürme sağlar. Elektrik panoları, plastik, tahta, kumaş gibi malzemelerde güvenle kullanılabilir. En yaygın ve çok amaçlı yangın tüpü tipidir.

❗ Dikkat: Elektronik cihazlar üzerinde kalıntı bırakabilir.

2. Karbondioksitli (CO₂) Tüp

🔹 Uygun olduğu yangın sınıfı: B, C
🔸 Kullanım alanı: Elektrik panoları, sunucu odaları, laboratuvarlar

CO₂, oksijeni ortamdan uzaklaştırarak söndürme sağlar ve kalıntı bırakmaz. Elektronik cihazlar için idealdir.

❗ Dikkat: Kapalı alanlarda boğulma riski oluşturabilir.

3. Köpüklü (Foam) Tüp

🔹 Uygun olduğu yangın sınıfı: A, B
🔸 Kullanım alanı: Akaryakıt istasyonları, otoparklar, kimya tesisleri

Köpük, hem yakıt yüzeyini hem de oksijen kaynağını kaplar. Sıvı yangınlarında oldukça etkilidir.

❗ Dikkat: Elektrik kaynaklı yangınlarda kullanılamaz.

4. Sulu (Water) Tüp

🔹 Uygun olduğu yangın sınıfı: A
🔸 Kullanım alanı: Depolar, arşiv odaları, kamu binaları

Yüksek ısıyı düşürerek söndürme sağlar. Kağıt, ahşap ve kumaş gibi malzemeler için uygundur.

❗ Dikkat: Elektrikli ekipmanlar ve yağ yangınlarında tehlikelidir!

5. Wet Chemical (Islak Kimyasal) Tüp

🔹 Uygun olduğu yangın sınıfı: F
🔸 Kullanım alanı: Endüstriyel mutfaklar, restoranlar

Kızgın yağ ve pişirme yağı yangınları için özel olarak tasarlanmıştır. Kimyasal sıvı, alevi boğar ve yüzey üzerinde koruyucu bir tabaka bırakır.

❗ Dikkat: Diğer sınıf yangınlarda etkisizdir.

Hangi Mekânda Hangi Tüp Zorunlu?

2025 yönetmeliğine göre farklı yapılar için zorunlu yangın tüpü tipi ve adedi:

🏠 Evler:

• 6 kg ABC kuru kimyevi tozlu tüp (her 150 m² için 1 adet)

🏢 Ofisler:

• 6–9 kg ABC tüp (her 200 m² için 1 adet)
• Elektronik odalarda CO₂ tüp önerilir

🍳 Restoran ve Mutfaklar:

• 6 L Wet Chemical (sınıf F) tüp
• Opsiyonel olarak CO₂ tüp

🚗 Araçlar:

• Otomobil: 1 kg ABC tüp
• Ticari araçlar: En az 2 kg
• LPG’li araçlar için ilave öneri: CO₂ tüp

🏭 Sanayi ve Üretim Tesisleri:

• A, B, C sınıfları için ABC tozlu tüp
• Metal işleme tesislerinde özel sınıf D tüp

📦 Depolar:

• Yanıcı sıvı varsa: Köpüklü tüp
• Elektrik panoları varsa: CO₂ tüp

Yangın Tüpü Renk Kodları (2025 Yönetmeliği)

Türkiye’de yangın tüplerinin gövdeleri genellikle kırmızıdır. Ancak etiket veya bandaj renkleri ile hangi söndürme maddesi içerdiği belirtilir:

Renk Bandı	Tüp Türü	Yangın Sınıfı
Mavi	Kuru kimyevi toz	A, B, C
Siyah	Karbondioksit	B, C
Krem	Köpüklü	A, B
Kırmızı	Sulu	A
Sarı	Islak Kimyasal	F

Sık Yapılan Hatalar

🚫 Elektrik yangınına suyla müdahale etmek
🚫 Yağ yangınına ABC tozlu tüple müdahale etmek
🚫 Metal yangınında köpüklü veya su bazlı tüp kullanmak
🚫 Tüpün son kullanma tarihine dikkat etmemek
🚫 Tüpü bilinçsizce boşaltmak

Unutmayın: Doğru tüp doğru yerde hayat kurtarır.

Tüplerin Periyodik Kontrolü

2025 yönetmeliğine göre:

🛠️ Yılda 1 kez periyodik bakım yapılmalı
🧯 6 yılda 1 iç dolum ve test zorunlu
📋 Bakım kayıtları dolap üzerine asılmalı
📅 Son kullanım tarihi, basınç seviyesi ve mühür kontrol edilmeli

Bilinçli Müdahale Hayat Kurtarır

Her tüp her yangına uygun değildir. Evde, işyerinde ya da araçta sadece yangın tüpü bulundurmak yeterli değildir — doğru tüpü doğru şekilde seçmek ve kullanmak hayati önemdedir.

🚨 Tavsiye: Bulunduğunuz alan için yangın risk analizi yaptırarak en uygun söndürücü türünü belirleyin