Yangın hidrant sistemleri, özellikle büyük binalarda, sanayi tesislerinde ve sitelerde, yangına müdahale ekiplerinin hızlı ve etkili şekilde su kaynağına ulaşmasını sağlayan en kritik güvenlik altyapılarından biridir. Ancak ülkemizde yapılan denetimler ve incelemeler, kurulan birçok yangın hidrant sisteminin teknik hatalar içerdiğini ve bu hataların acil durumlarda ciddi sonuçlara yol açabileceğini ortaya koymaktadır.

Bu yazıda, yangın hidrantı sistemlerinde en sık karşılaşılan hataları, bu hataların sebeplerini ve alınması gereken önlemleri detaylıca ele alacağız. Özellikle 2025 yangın güvenliği yönetmeliğine göre bina sahiplerinin ve yöneticilerin dikkat etmesi gereken önemli noktaları da vurgulayacağız.

1. Hatalı Konumlandırma

Yangın hidrantlarının binaya olan uzaklığı, erişilebilirliği ve çevresindeki engeller, müdahale süresini doğrudan etkiler.

🚫 Sık Yapılan Hatalar:

• Hidrantın çok uzakta veya erişimi zor bir noktaya konumlandırılması
• Otopark, peyzaj veya duvar gibi fiziksel engellerin hidrant ağzını kapatması
• Dar alanlara konulan hidrantların yangın aracıyla kullanılamaması

✅ Doğru Uygulama:

• Binalara maksimum 5-15 metre uzaklıkta, kolay erişilebilir alanlara yerleştirilmeli
• Her hidrantın önü açık olmalı, 1 metre çevresinde hiçbir engel bulunmamalı
• TS EN 14540 standardına uygun yükseklik ve bağlantı açısı korunmalı

2. Yetersiz Debi ve Basınç

Birçok sistem, yangın anında yeterli debi ve basınç sağlayamamakta ve bu durum suyun etkili bir şekilde kullanılmasını engellemektedir.

🚫 Sık Yapılan Hatalar:

• Ana su hattı çapının yanlış hesaplanması
• Yetersiz pompa kapasitesi
• Eski ve kireçlenmiş borular nedeniyle basınç kaybı
• Acil durumda vanaların çalışmaması

✅ Çözüm Önerileri:

• Sisteme bağlı hidrant sayısı ve bina büyüklüğüne göre hidrolik hesap yapılmalı
• Periyodik olarak basınç testleri yapılmalı (NFPA 25’e göre yılda 1 kez önerilir)
• Gerektiğinde hidrantlar yangın pompası ile desteklenmelidir
• Basınç regülatörü ve debi ölçer cihazlar kullanılmalıdır

3. Periyodik Bakım ve Test Eksikliği

Bakımı yapılmayan hidrantlar, acil durumda pas tutmuş, kırılmış veya tıkanmış olabilir.

🚫 Sık Yapılan Hatalar:

• Yılda 1 kez yapılması gereken bakımın ihmal edilmesi
• Sızdırmazlık contalarının çatlamış veya eksik olması
• Su sızdıran, çalışmayan vanaların uzun süre fark edilmemesi
• Kapağın açık kalması sonucu iç kısımda yabancı madde birikmesi

✅ Bakım Takvimi:

• 6 ayda 1 fiziksel kontrol
• Yılda 1 kez su akış testi
• Gres yağı ile yağlama ve sızdırmazlık kontrolü
• Bakım kayıtlarının bina güvenlik dosyasına eklenmesi

4. Yangın Hidrantı Sayısının Yetersiz Olması

Birçok projede yalnızca yönetmeliğe “göre görünmek” için minimum sayıda hidrant yerleştirilmektedir. Bu durum, yangın anında yeterli müdahale ekipmanına ulaşmayı zorlaştırır.

🚫 Sık Yapılan Hatalar:

• Bina alanına oranla az sayıda hidrant planlanması
• Çoklu bina veya bloklarda sadece merkezi bir hidrant konulması
• Saha genişliği göz ardı edilerek, hortum uzunluğu yetersiz bırakılması

✅ Planlama Önerisi:

• Her 1000 m² açık alan için en az 1 hidrant önerilir
• Hidrantların birbiriyle 100 metre mesafeyi aşmaması gerekir
• Hortum uzunluğu en uzak noktaya ulaşacak şekilde hesaplanmalı

5. Yasal Uyum ve Belgelendirme Eksiklikleri

Birçok binada hidrant sistemi kurulsa da test raporları, yangın güvenlik projeleri ve onaylı çizimler eksik ya da güncel değildir.

🚫 Sık Yapılan Hatalar:

• Yapılan hidrant sisteminin ruhsat dosyasında yer almaması
• İtfaiye tarafından onaylanmamış projelerin uygulanması
• Kullanılan malzemelerin TSE veya EN normlarına uygun olmaması

✅ Uyum Süreci:

• Projelendirme aşamasında mutlaka yangın mühendislerinden danışmanlık alınmalı
• Yangın hidrant sistemi, İtfaiye Müdürlüğü tarafından onaylanmalı
• Kullanılan tüm malzemeler CE belgeli ve standartlara uygun olmalı
• İlgili tüm test, kontrol ve bakım belgeleri dosyada saklanmalıdır

Site ve Toplu Yaşam Alanlarında Ekstra Riskler

Site yönetimlerinde sıkça görülen ihmaller arasında; hidrantların üzerine araç park edilmesi, çocukların oyun alanı olarak kullanması ve hortumların sökülüp başka işler için kullanılması yer alır.

✅ Yönetimlere Tavsiyeler:

• Hidrant başlarına uyarı tabelaları yerleştirilmeli
• Koruyucu çit veya bariyer sistemi kullanılmalı
• Site personeline yılda 1 kez yangın eğitimi verilmelidir
• İtfaiye ile birlikte senaryo tatbikatları yapılmalıdır

2025 Yönetmeliğinde Hidrant Sistemleriyle İlgili Yeni Düzenlemeler

Yeni yıl ile birlikte aşağıdaki maddeler yürürlüğe girmiştir:

• ✅ En az 2 bloktan oluşan sitelerde her bloğa ait ayrı hidrant hattı zorunluluğu
• ✅ EN 14384 standardına uygun tip B yer üstü hidrant kullanımı
• ✅ Yangın tatbikatı sonrası hidrant testi zorunluluğu
• ✅ Bina bilgi panosunda hidrant yerleşim planı bulundurma şartı

Etkin Hidrant Sistemi, Etkin Müdahale Demektir

Yangın hidrant sistemleri çoğu zaman sadece “varlığı” ile değerlendirilen ama çalışmadığında felaketlere yol açan yapılardır. Doğru konumlandırma, güçlü debi ve basınç, düzenli test, teknik uyum ve bilinçli kullanıcı eğitimi ile bu sistemler gerçekten işe yarar hale gelir.

Yangını büyümeden söndürmek istiyorsanız, yalnızca sistem kurmakla değil, onu doğru işletmekle de sorumlu olduğunuzu unutmayın.