Yangın söndürme tüpü çeşitleri ; Yangınlar, can ve mal güvenliği açısından ciddi tehlikeler oluşturan afetlerin başında gelir. Bu tehlikeye karşı alınabilecek ilk ve en etkili önlemlerden biri ise uygun yangın söndürme tüpleridir. Ancak her yangın türü için tek bir tüp yeterli değildir. Ortamın risk profiline göre doğru yangın tüpünü seçmek, yangını büyümeden kontrol altına almak için hayati önem taşır. Bu yazımızda, yangın söndürme tüplerinin çeşitlerini, kullanım alanlarını ve hangi tüpün nerede kullanılması gerektiğini 2025 yılı yönetmelikleri çerçevesinde ele alıyoruz.

Yangın Sınıfları Nelerdir?

Yangınlar, yanıcı maddenin türüne göre 5 ana gruba ayrılır:

• A Sınıfı: Katı maddeler (ahşap, kumaş, kağıt)
• B Sınıfı: Yanıcı sıvılar (benzin, alkol, boya)
• C Sınıfı: Gaz yangınları (LPG, doğalgaz)
• D Sınıfı: Metal yangınları (magnezyum, titanyum)
• F Sınıfı: Yağ yangınları (bitkisel & hayvansal yağlar)

Yangın tüpü seçerken bu sınıflar göz önünde bulundurulmalıdır.

Yangın Söndürme Tüpü Çeşitleri

Yangın söndürme tüpleri, içerdikleri söndürücü maddeye göre farklı kategorilere ayrılır:

1. Kuru Kimyevi Tozlu Tüpler (ABC Tüpleri)

En yaygın kullanılan tüp tipidir. A, B ve C sınıfı yangınlarda etkilidir. İçeriğinde monoamonyum fosfat bulunur.

Kullanım Alanları:

• Evler, iş yerleri, araçlar, apartman merdiven boşlukları

Avantajları:

• Geniş kapsamlı söndürme gücü
• Düşük maliyet
• Kolay taşınabilirlik

Dezavantajı:

• Tozlu yapısı hassas elektronik ortamlarda önerilmez.

Karbondioksitli (CO₂) Tüpler

B sınıfı (sıvı) ve C sınıfı (gaz) yangınlarda kullanılır. Elektrik yangınlarında en çok tercih edilen modeldir.

Kullanım Alanları:

• Elektrik panoları, bilgisayar odaları, laboratuvarlar

Avantajları:

• Kalıntı bırakmaz
• Elektrik iletkenliği yoktur

Dezavantajı:

• Kapalı ortamda boğulma riski yaratabilir
• Çok düşük sıcaklıkla çıkar; temas ciltte donma etkisi yaratabilir

Köpüklü Yangın Tüpleri

B sınıfı (yanıcı sıvı) yangınlara karşı özel olarak geliştirilmiştir. Ayrıca A sınıfı yangınlara karşı da etkilidir.

Kullanım Alanları:

• Akaryakıt istasyonları, boyahaneler, depo alanları

Avantajları:

• Sıvıların yüzeyini kaplayarak yeniden tutuşmayı engeller
• Sönmüş yangını tekrar alev almadan bastırır

Dezavantajı:

• Kış aylarında donma riski vardır
• Temizlik gerektirir

Metal Tozlu (D Sınıfı) Tüpler

Metal yangınlarında kullanılır. İçerik olarak özel metal tozları barındırır.

Kullanım Alanları:

• Metal işleme atölyeleri, havacılık sektörü, savunma sanayi

Avantajları:

• Sadece metal yangınlarında etkilidir
• Diğer tüplerin etkisiz kaldığı durumlarda hayat kurtarıcıdır

Dezavantajı:

• Pahalı ve sınırlı kullanım alanı

Wet Chemical (Islak Kimyasal) Tüpler

F sınıfı, yani yağ yangınları için özel olarak tasarlanmıştır.

Kullanım Alanları:

• Endüstriyel mutfaklar, restoranlar, fast food zincirleri

Avantajları:

• Kaynar yağlarda etkili tek çözümdür
• Yağ yüzeyini kaplayarak alevi izole eder

Dezavantajı:

• Sadece belirli alanda kullanılabilir

Doğru Tüpü Seçmek Neden Önemlidir?

Yanlış tüp kullanımı, yangının daha da büyümesine veya yeniden alev almasına neden olabilir. Örneğin; yağ yangınında su kullanmak alevin sıçramasına ve patlamaya sebep olur. Bu nedenle:

• Tüpler, ortamın riskine göre belirlenmeli
• Her alanda birden fazla sınıfı kapsayan kombinasyon kullanılmalı
• Personel, doğru tüp kullanımı konusunda eğitim almalıdır

2025 Yangın Tüpü Yönetmelikleri ve Zorunluluklar

2025 yılında yürürlüğe giren yeni düzenlemelere göre:

• Her iş yeri ve konutta uygun sınıfta yangın tüpü bulundurmak zorunludur.
• Yangın tüplerinin periyodik bakımı yılda en az bir kez yapılmalıdır.
• Tüplerin üzerinde üretim ve son kullanma tarihi, kapasite ve kullanım talimatı açık şekilde yazılı olmalıdır.
• Belgesiz ve onaysız ürünlerin kullanımı yasaktır.

Denetimlerde uygunsuzluk halinde para cezaları ve sigorta geçersizlikleri söz konusu olabilir.

Sık Sorulan Sorular

💬 En çok hangi yangın tüpü kullanılıyor?
→ Türkiye’de en yaygın olanı ABC tipi kuru kimyevi tozlu tüptür.

💬 Ev için hangi yangın tüpü uygundur?
→ 2 kg’lık ABC tipi tüp yeterlidir. Ancak mutfakta F sınıfı da önerilir.

💬 Yangın tüpü nerede durmalı?
→ Girişe yakın, herkesin ulaşabileceği ve kolayca görülebilir bir yerde durmalıdır.

Sonuç: Doğru Tüp, Hızlı Müdahale

Yangın söndürme tüpleri, felaketin büyümesini engelleyen en önemli ilk müdahale araçlarıdır. Ancak etkinlikleri, doğru sınıfta ve düzenli bakım yapılmış bir ürünle mümkündür.
İşletmenizde, evinizde veya kurumunuzda güvenliğinizi sağlamak için, ortamınıza en uygun yangın tüpünü seçin ve düzenli bakımını yaptırmayı unutmayın.