Yangın Söndürme Tüpü Dolumu ve Periyodik Bakım İşlemleri.Yangın anında ilk müdahaleyi mümkün kılan en önemli araçlardan biri hiç şüphesiz yangın söndürme tüpleridir. Ancak bu tüplerin gerçekten işe yaraması için doğru zamanda dolu ve çalışır durumda olması gerekir. Türkiye’de her yıl yaşanan binlerce yangın vakası göz önüne alındığında, yangın tüplerinin dolumu ve periyodik bakımı hayati önem taşır.

2025 yılı itibarıyla yangın güvenliğiyle ilgili yönetmeliklerde yapılan güncellemelerle, yangın söndürme tüplerinin dolumu ve bakımı konusunda daha sıkı ve detaylı kurallar getirilmiştir. Bu yazıda, tüp dolum işlemi nasıl yapılır, periyodik bakım aralıkları nedir, yasal zorunluluklar nelerdir ve kimler bu işlemleri yapabilir gibi konuları tüm yönleriyle ele alıyoruz.

Yangın Söndürme Tüpü Nedir ve Neden Düzenli Kontrol Edilmelidir?

Yangın söndürme tüpü, içinde çeşitli söndürücü gazlar veya kimyasallar bulunan, taşınabilir ve basınçlı bir yangın söndürme cihazıdır. Kullanıldığı yere ve yangın tipine göre farklı tiplerde olabilir: tozlu, köpüklü, karbondioksitli (CO₂) veya temiz gazlı.

💡 Ancak her yangın tüpü zamanla;

• İçindeki basıncı kaybedebilir,
• Valfi bozulabilir,
• İç malzemesi bozulabilir veya sertleşebilir,
• Etiket bilgileri solabilir,
• Tarihi geçebilir.

Bu nedenlerle yangın tüplerinin en az yılda bir defa profesyonel firmalar tarafından kontrol edilmesi, gerekirse yeniden doldurulması veya yenilenmesi gerekmektedir.

Yangın Tüpü Dolum Süreci Nasıl İşler?

Yangın tüplerinin dolumu, sadece TSE (Türk Standartları Enstitüsü) belgeli ve yetkilendirilmiş firmalar tarafından yapılabilir. Dolum süreci genel olarak şu adımları içerir:

1. 📋 Ön Kontrol:
   • Tüpün dış yüzeyinde darbe, paslanma, kabarma var mı diye kontrol edilir.
   • Manometre ve valf testi yapılır.
2. ⚖️ Boşaltma ve Tartım:
   • Tüp içindeki mevcut madde boşaltılır.
   • Tüp tartılarak boş ağırlığı ölçülür.
3. 🧪 İç Temizlik:
   • Tüp içi kuru hava veya özel fırçalarla temizlenir.
   • Nem veya pas varsa, tüp kullanılamaz raporu verilebilir.
4. 🧯 Dolum:
   • Tüp tipine uygun söndürücü maddeyle yeniden doldurulur.
   • Dolum oranı %90’ı geçmeyecek şekilde hassas tartımla yapılır.
5. 🔧 Son Kontroller:
   • Manometre, valf, emniyet pimi takılır.
   • Dolum tarihi ve dolumu yapan firma etiketi eklenir.
6. 📦 Paketleme:
   • Tüp, kullanıma hazır halde teslim edilir.
   • Sertifika ve bakım fişi kullanıcıya verilir.

Bu işlemler sonucunda tüp, tekrar bir yıl boyunca kullanılmaya hazır hale gelir.

Periyodik Bakım ve Test Aralıkları

T.C. İçişleri Bakanlığı ve yangın güvenliği standartlarına göre yangın tüpleri için önerilen minimum bakım periyotları:

• 🗓️ Her yıl: Görsel ve işlevsel kontrol
• 🧪 Her 2 yıl: Ağırlık kontrolü ve iç temizlik
• 🧨 Her 4 yıl: Basınç testi (hidrostatik test)
• 🧯 6 yılda bir: Yeniden dolum ve detaylı kontrol (yenileme işlemi)

Ancak bu süreler, bulunduğunuz ildeki itfaiye talimatlarına, iş güvenliği denetimlerine ve bina kullanım sınıfına göre değişiklik gösterebilir.

Kimler Dolum ve Bakım Yapabilir?

Yangın tüpü dolumu veya bakımı yapacak firmanın aşağıdaki niteliklere sahip olması zorunludur:

✅ TSE HYB (Hizmet Yeterlilik Belgesi)
✅ Çalışan teknisyenlerin MYK (Mesleki Yeterlilik Kurumu) belgeleri
✅ Uygun tartım ve test ekipmanları
✅ TS ISO 11602-2 standardına uygunluk

Yetkisiz firmalardan dolum hizmeti almak, tüpün geçersiz sayılmasına, sigorta kapsamında değerlendirilmemesine veya müdahale sırasında çalışmamasına neden olabilir.

Tüplerin Üzerindeki Etiket Ne Anlatır?

Her tüpün üzerinde dolum tarihi, son kontrol tarihi ve bakım yapan firma etiketi bulunmalıdır. Bu etiketler okunabilir ve silinmemiş olmalıdır. Etiketi olmayan tüpler geçersiz kabul edilir.

Ayrıca:

• Manometre göstergesi yeşil alanda olmalıdır (basınç yeterli)
• Etikette tüpün türü, söndürücü maddesi ve kullanım talimatı açıkça yazmalıdır

İşletmeler İçin Yasal Zorunluluk

İşyeri açma ve çalışma ruhsatı alabilmek için aşağıdaki şartlar aranır:

🏢 Her 250 m² kapalı alan için en az 1 adet 6 kg’lık tüp
🏢 Elektrik panoları veya riskli alanlara özel CO₂ tüpler
📋 Bakım ve dolum fişlerinin son 1 yıla ait olması
🧑‍🚒 Yangın tatbikatlarında aktif ve çalışır tüp kullanımı

İtfaiye ve iş güvenliği uzmanlarının denetimlerinde bu şartlara uyulmaması, ciddi para cezaları ve iş durdurma kararlarıyla sonuçlanabilir.

Tüplerin Doğru Kullanımı ve Eğitim

Yangın söndürme tüpü olsa bile, kullanıcıların bu tüpü nasıl kullanacaklarını bilmemesi yangınla mücadelede zafiyet yaratır. Bu nedenle yılda en az 1 kez çalışanlara:

• Yangın anında ilk müdahale eğitimi
• Tüpün doğru tutulması ve yönlendirilmesi
• Farklı yangın türlerine uygun söndürme tekniği
  … gibi konularda temel eğitim verilmesi önerilir.

Dolu Gibi Görünen Ama Boş Olan Tüpler Hayat Kurtarmaz

Yangın tüplerinin duvarda asılı durması yetmez; içi dolu, test edilmiş ve kullanım anına hazır olması gerekir. Her yıl düzenli kontrol edilmeyen, etiketi silinmiş, paslanmış veya tarihi geçmiş tüpler, gerçek bir yangın anında işe yaramaz. Üstelik sadece can değil, mal ve işletme itibarı da riske girer.

🏢 Evlerde, işyerlerinde, okullarda, fabrikalarda ya da AVM’lerde…
Tüm yangın söndürme tüplerinizi yılda en az 1 kez yetkili firmalara kontrol ettirin.
Unutmayın: Gerçek koruma, görünürde değil işlevsellikte saklıdır.