Yangın Tatbikatı Nasıl Yapılır? İşyerlerinde Yasal Zorunluluklar ve Adımlar .İşyeri güvenliğinin ayrılmaz bir parçası olan yangın tatbikatları, yalnızca bir prosedür değil, aynı zamanda hayat kurtaran uygulamalardır. Yangın anında panik olmadan hareket edebilmek, tahliye yollarını doğru kullanmak, ekipmanları tanımak ve birbirine yardımcı olmak ancak düzenli yapılan etkili tatbikatlarla mümkündür. 2025 yılı itibarıyla güncellenen yasal düzenlemelerle birlikte yangın tatbikatlarının planlaması, uygulanması ve değerlendirilmesi artık çok daha detaylı kurallara bağlanmış durumda. Bu yazıda, işyerlerinde yangın tatbikatının nasıl yapılacağı, hangi adımların izlenmesi gerektiği ve yasal olarak ne gibi yükümlülükler olduğu tüm yönleriyle açıklanıyor.

Yangın Tatbikatı Nedir ve Neden Önemlidir?

Yangın tatbikatı, bir yangın anında çalışanların doğru, hızlı ve güvenli şekilde hareket edebilmesini sağlamak amacıyla düzenlenen prova niteliğindeki organizasyondur. Tatbikatlar sayesinde çalışanlar;

• Yangın alarm sistemlerinin sesine alışır,
• Hangi çıkış kapılarını ve tahliye yollarını kullanmaları gerektiğini öğrenir,
• Toplanma alanının nerede olduğunu bilir,
• İlk yardım ve yangın söndürme ekiplerinin koordinasyonunu gözlemler,
• Panik hâlinde yapılmaması gereken davranışları fark eder.

Bu süreç, yalnızca çalışanların değil; işverenin, yöneticilerin, güvenlik görevlilerinin ve varsa site yönetiminin de ne yapması gerektiğini netleştirir.

2025 Yılı Güncel Yasal Düzenlemeler

Türkiye’de “Binaların Yangından Korunması Hakkında Yönetmelik” ve 6331 Sayılı İş Sağlığı ve Güvenliği Kanunu, yangın tatbikatlarıyla ilgili yükümlülükleri belirler. 2025 yılı itibarıyla yürürlüğe giren yeni yönetmelik maddeleri şu şekilde özetlenebilir:

• Zorunluluk: 50’den fazla çalışanı bulunan tüm işyerlerinde yılda en az bir kez yangın tatbikatı yapılması zorunludur.
• Kapsam: Tatbikat tüm vardiyaları ve çalışan kitlelerini kapsamalıdır.
• Planlama: Tatbikatlar, önceden hazırlanan senaryo ve tahliye planına göre yapılmalıdır.
• Belgelendirme: Tatbikat sonrası değerlendirme raporu hazırlanmalı, imzalanmalı ve 5 yıl süreyle saklanmalıdır.
• Ekiplerin Katılımı: Yangın söndürme, tahliye, kurtarma ve ilkyardım ekipleri senaryo doğrultusunda aktif görev almalıdır.
• Denetim: İşyeri hekimi ve iş güvenliği uzmanı tatbikatta hazır bulunmalıdır.
• Cezai Yaptırım: Tatbikat yapmayan işyerlerine İSG kapsamında idari para cezası uygulanabilir.

Yangın Tatbikatı Adımları: Detaylı Uygulama Rehberi

1. Hazırlık ve Organizasyon

İlk adım olarak, işyerinde yangınla ilgili yetkili bir komisyon oluşturulur. Bu komisyonun görevleri:

• Tatbikat tarihini belirlemek
• Senaryo oluşturmak
• Görevli ekipleri bilgilendirmek
• Duyuru materyallerini hazırlamak
• Katılımcı listelerini oluşturmak
• Yangın söndürme ekipmanlarını kontrol etmek
• Acil çıkış kapılarının çalışır durumda olduğunu teyit etmektir.

2. Senaryo Belirleme

Yangın tatbikatı mutlaka gerçekçi bir senaryo çerçevesinde planlanmalıdır. Örneğin:

“3. katta bulunan arşiv odasında elektrik kontağından çıkan yangın nedeniyle yangın alarmı aktive olur. Yangın söndürme ekibi ilk müdahaleyi yapar. 2. ve 3. katlar tahliye edilir. Bir personel dumandan etkilenmiş gibi davranarak ilkyardım ekibinin müdahalesini gerektirir.”

Senaryo, binanın zemin planı ve çalışan yoğunluğuna göre esnetilebilir.

3. Eğitim ve Bilgilendirme

Tatbikattan birkaç gün önce çalışanlara aşağıdaki konularda kısa bir eğitim verilir:

• Alarm sesi duyulduğunda yapılması gerekenler
• Hangi kapıların kullanılacağı
• Toplanma alanı bilgisi
• Asansör kullanmama uyarısı
• İlk yardım kuralları
• Yangın tüpünün nasıl kullanılacağı

Bu eğitimler video, broşür ya da yüz yüze şekilde yapılabilir.

4. Tatbikat Günü ve Uygulama

Belirlenen saatte yangın alarmı aktive edilir. Yangın ekibi hızlıca olay yerine sembolik olarak müdahale eder. Çalışanlar organize biçimde tahliye yollarına yönlendirilir. Toplanma alanında ekip liderleri personel sayımı yapar.

5. Değerlendirme ve Raporlama

Tatbikat tamamlandıktan sonra tüm gözlemler bir rapor hâlinde hazırlanır. Bu raporda;

• Tahliye süresi
• Katılım oranı
• Yaşanan eksiklikler
• Olumlu gözlemler
• Eğitim ihtiyacı
• Görsel belgeler (fotoğraf, video)

gibi bilgiler yer almalıdır. Bu rapor İSG uzmanı tarafından imzalanır ve arşivlenir.

Etkili Bir Tatbikat İçin İpuçları

• Tatbikatlar her seferinde farklı senaryolarla yapılmalıdır (örneğin gece vardiyası, engelli personelin kurtarılması, elektrik kesintisi gibi).
• Tatbikat sırasında gerçek zamanlı gözlem yapan bir ekip görevlendirin.
• Bina dışına çıkan personelin panik yapmadan toplanma alanında beklemesini sağlayın.
• Her tatbikat sonrası çalışanlara anket yaparak deneyimlerini toplayın.
• Gerekirse profesyonel yangın danışmanlarından destek alın.
• Yerel itfaiye birimleriyle işbirliği yaparak daha gerçekçi tatbikatlar gerçekleştirin.

İşverenler İçin Hatırlatma

Yangın tatbikatları sadece “kağıt üzerinde yapılmış” olsun diye yapılmamalıdır. Gerçek bir yangın anında personelin bilinçli davranabilmesi ve kayıpların önlenmesi, bu tatbikatların kalitesine doğrudan bağlıdır. Unutulmamalıdır ki bir dakika süren bir eğitim, bir ömür kurtarabilir.